Viêm mũi là một tình trạng rất thường gặp ở mọi lứa tuổi, bởi mũi nhạy cảm và phản ứng nhanh với thời tiết. Mũi dễ bị viêm nhiễm, khó chịu khi gặp thời tiết lạnh bất thường, không khí ô nhiễm hay do bất kỳ yếu tố bên ngoài nào.
Bệnh viêm mũi là gì?
Viêm mũi là tình trạng viêm sưng lớp niêm mạc ở khoang mũi, dẫn đến các triệu chứng nghẹt mũi, chảy nước mũi, ngứa và hắt hơi. Tình trạng này có thể đến từ nhiều nguyên nhân, do môi trường bên ngoài hoặc tác nhân từ bên trong. Viêm mũi có thể ảnh hưởng đến người bệnh trong thời gian ngắn hạn (cấp tính) hoặc dài hạn (mạn tính). Viêm mũi mạn tính thường đi kèm với các bệnh lý viêm xoang - họng mạn tính.
Phân loại các dạng viêm mũi thường gặp
Viêm mũi được chia thành nhiều dạng, cụ thể như:
Viêm mũi dị ứng
Là tình trạng niêm mạc mũi bị sưng lên khi hệ thống miễn dịch của cơ thể phát hiện và phản ứng lại với các tác nhân (được gọi là dị nguyên) từ môi trường. Những tác nhân này vô hại với hầu hết mọi người (như bụi, nấm mốc, phấn hoa, lông động vật, nước hoa,...), nhưng nếu người bệnh bị dị ứng với chúng, cơ thể sẽ phản ứng lại như thể chúng có hại. Đây cũng là dạng viêm mũi thường gặp nhất.
Viêm mũi do virus
Loại viêm mũi này xảy ra do sự xâm nhập và tấn công từ các loại virus, như virus cảm lạnh hoặc virus cúm. Niêm mạc mũi sưng lên bất thường gây viêm kích thích sản xuất chất nhầy, gây hắt hơi, sổ mũi và nhiều triệu chứng khác.
Viêm mũi vận mạch
Viêm mũi vận mạch là tình trạng các mạch máu trong mũi trở nên nhạy cảm quá mức do sự mất cân bằng của hệ thần kinh kiểm soát niêm mạc mũi. Khi các mạch máu quá nhạy cảm, chúng có thể giãn ra do một số tác nhân từ môi trường bên ngoài, dẫn đến tăng tiết dịch nhầy và tắc nghẽn. Các tác nhân gây kích ứng có thể gồm chất kích thích hóa học, nước hoa, khói thuốc, sự thay đổi nhiệt độ, độ ẩm, uống nhiều rượu, thức ăn cay, stress,...
Viêm mũi teo
Viêm mũi teo là bệnh mãn tính, xảy ra khi niêm mạc mũi bị viêm lâu ngày dẫn đến bị teo và cứng lại, khiến hốc mũi bị nở rộng, khô và đóng vảy. Người bị viêm mũi teo thường bị giảm sút khứu giác, nếu tình trạng nặng có thể không ngửi thấy mùi. Các vi khuẩn gây hại cũng vì thế có cơ hội hoạt động nhiều hơn khiến cho tình trạng viêm mũi bị tái đi tái lại.
Viêm mũi do thuốc
Dạng viêm mũi này đến từ sự chủ quan khi chữa các triệu chứng dị ứng do thời tiết hay các tác nhân khác. Việc lạm dụng các loại thuốc thông mũi, xông xịt mũi không kê đơn làm cho các niêm mạc trong mũi mất dần sức đề kháng, bị kích ứng, nhạy cảm hơn. Lúc này, thay vì làm giảm các triệu chứng mũi - xoang, thuốc xông mũi sẽ quay sang kích thích niêm mạc mũi dẫn đến viêm mũi.
Nguyên nhân gây viêm mũi
Viêm mũi đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Các yếu tố tác động từ bên ngoài sẽ gây nên viêm mũi dị ứng. Còn viêm mũi không dị ứng do các tác nhân từ bên trong. Vì thế có thể thấy các yếu tố làm tăng nguy cơ viêm mũi như:
Người bị hen suyễn: Người bị hen suyễn có hệ hô hấp nhạy cảm hơn người bình thường, họ dễ dị ứng với các tác nhân từ bên ngoài, chính vì thế càng dễ bị viêm mũi.
● Tuổi tác: Theo thống kê, những người thường xuyên bị viêm mũi không do dị ứng chiếm phần lớn sau 20 tuổi.
● Giới tính: Phụ nữ thường dễ bị viêm mũi hơn, nhất là phụ nữ trong thời gian mang thai hay trong thời kỳ kinh nguyệt.
● Môi trường: Những người thường xuyên làm việc trong môi trường ô nhiễm, độc hại, tiếp xúc với khói bụi, hóa chất, dung môi, khói thuốc lá,... có nguy cơ bị viêm mũi cao hơn thông thường.
● Bệnh lý: Một số các bệnh lý về suy giáp, bệnh lý mạn tính gây suy giảm sức đề kháng như tiểu đường, bệnh phổi mạn tính, lupus ban đỏ,... cũng là tác nhân làm tăng nguy cơ bị viêm mũi.
Điều trị viêm mũi như thế nào?
Phương pháp điều trị viêm mũi phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Tùy từng trường hợp mà sẽ có cách điều trị khác nhau. Cụ thể:
Đối với viêm mũi dị ứng, cách tốt nhất để ngăn các triệu chứng là tránh tiếp xúc tối đa với các dị nguyên. Nếu người bệnh bị dị ứng với lông thú cưng, nấm mốc hoặc các chất gây dị ứng khác trong nhà, hãy tìm cách để loại bỏ những chất đó ra khỏi khu vực sinh sống. Nếu người bệnh bị dị ứng với phấn hoa, hãy hạn chế thời gian ở ngoài trời trong mùa có lượng phấn hoa cao và những ngày lộng gió. Tuy nhiên, có đôi khi việc tránh các chất gây dị ứng khá khó khăn. Lúc này, người bệnh có thể sử dụng thuốc để giúp giảm các triệu chứng. Ngoài ra, liệu pháp miễn dịch cũng là một phương pháp có thể được cân nhắc để giảm độ nhạy cảm của người bệnh với các chất gây dị ứng.
Với những trường hợp viêm mũi không do dị ứng, người bệnh có thể được bác sĩ chỉ định dùng thuốc không kê đơn hoặc thuốc kê đơn như thuốc xịt mũi corticosteroid nước muối sinh lý, kháng sinh, dung dịch xịt mũi kháng histamine để làm giảm triệu chứng và chống viêm.
Nếu nguyên nhân đến từ các bất thường trong cấu trúc khoang mũi, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật để khắc phục.
Phòng ngừa bệnh viêm mũi
Không có cách nào để phòng ngừa viêm mũi dị ứng vì nó là phản ứng của hệ thống miễn dịch tự nhiên của cơ thể. Để tránh các triệu chứng ảnh hưởng đến cuộc sống, người bệnh cần hạn chế tối đa việc tiếp xúc với các chất gây dị ứng và dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Dưới đây là những cách phòng ngừa mà người bệnh có thể làm để phòng ngừa viêm mũi không liên quan đến dị ứng:
● Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C giúp tăng cường hệ miễn dịch, hoặc các thực phẩm giàu omega-3 giúp làm giảm nguy cơ phát triển dị ứng và có tác dụng tốt trong phòng ngừa sưng tấy đường hô hấp.
● Tránh các tác nhân gây bệnh hoặc khiến các triệu chứng bệnh thêm trầm trọng, đặc biệt là những người có tiền sử dị ứng.
● Không lạm dụng các loại thuốc xịt mũi, thông mũi và không sử dụng thuốc khi không được bác sĩ chỉ định.
● Không chủ quan với mọi biểu hiện của viêm mũi dù ở dạng nhẹ. Nên đi khám xác định nguyên nhân và tìm hướng điều trị đúng, kịp thời.
● Liên hệ lại với bác sĩ nếu việc điều trị không hiệu quả. Bác sĩ có thể thực hiện các thay đổi để cách điều trị viêm mũi có hiệu quả hơn.
Với điều kiện thời tiết khắc nghiệt và chất lượng không khí ở Việt Nam, viêm mũi là căn bệnh phổ biến. Tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu diễn biến bệnh kéo dài sẽ mang đến những bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày. Vì vậy, bạn nên đi khám bác sĩ chuyên khoa để được điều trị nhanh chóng và triệt để. Ghé lại vnsuckhoe.vn vào ngày mai để đón xem tin tức sức khỏe bổ ích khác bạn nhé!
